25 tháng 10, 2009

Thi sĩ Bùi Giáng viết về Hoa mai.


Những nhành mai – thơ Bùi Giáng.
Ta biết đã có rất nhiều áng văn thơ bất hủ của nhiều văn sĩ, học giả, thiền sư… nỗi tiếng viết về hoa mai . Là người yêu quý hoa mai và cây hoa mai tôi luôn để tâm tìm kiếm, sưu tầm những áng văn thơ đó. Và cứ mỗi khi có được một tư liệu mới, tôi vui mừng không khác gì sưu tầm được một cây mai quý.
Hôm nay tình cơ lang thang trên mạng, bắt gặp được mấy vần thơ của Thi sĩ tài danh Đất Quảng: Bùi Giáng. Bài thơ có tên là “Những nhành mai”. Xin chép lại nguyên văn:
Những nhành mai sớm sương bên lá
Những nhành liễu chiều gió bên cây
Cũng lay lắt bởi đời xuân em ạ
Thế nên chi anh cũng viết dòng này

Hồng vạn tụ bữa kia em có thấy
Nước xuôi dòng là cổ độ nhìn theo
Tuổi mười sáu bây giờ lên gấp gảy
Mộng miên man là mây phủ lưng đèo

Buồn phố thị cũng xa bay như gió
Cộ xe nhiều cũng nhảy bổng như hươu
Bờ cõi dựng xuân xanh em còn đó
Bến đào nguyên anh khoát áo khinh cừu

Tìm theo dấu chân người xưa tư lự
Ở bên đường ngóng dõi khánh vân bay
Mờ con mắt một lần lên tiếng thử
Em ồ em, anh nói một lời này
Bùi Giáng
(Những nhành mai - trích từ Mưa Nguồn)

BONSAI TOÀN TẬP

1. Những qui tắc trong nghệ thuật trưng bày Bonsai
Cũng như tất cả các loại nghệ thuật khác, cách trưng bày bonsai thường không tuân theo một phong cách truyền thống hay sự chỉ dẫn nào. Nhưng có một số chỉ dẫn tuyệt vời cho việc tạo ra một cây bonsai đẹp, và chúng rất có giá trị cho những ai đang theo đuổi nghệ thuật bonsai đầy quyến rũ này.

Hầu hết những qui tắc này đều bắt nguồn từ nghệ thuật bonsai của Nhật Bản cách đây vài thế kỷ. Chúng phân tích rất kỹ những điều nên làm và không nên làm khi muốn tạo ra một cây bonsai theo ý muốn. Đa số mọi người đều có thể tạo ra cho mình một cách nhìn hoàn mỹ đối với một tác phẩm bonsai thông qua những qui tắc trên. Tuy nhiên, để tạo ra một cây bonsai đẹp vẫn phải phụ thuộc vào tài năng, kinh nghiệm, cảm hứng nghệ thuật, và sự tìm tòi khám phá...



Những qui tắc về thân cây và Nebari:
1. Nên để chiều cao thân cây gấp 6 lần đường kính rễ cây.
2. Thân cây nên để hơi nghiêng về phía trước hướng về bên phải người xem.
3. Gốc cây nên được tạo dáng xòe ra và để cho nó nhô lên trên nền chậu, như thế trông nó giống như đang bám vào đất để giữ cho cây đứng thẳng.
4. Rễ cây nên được để nhô lên từ gốc cây xòe trên nền chậu.
5. Không nên để những nút sần mọc trên rễ cây (vì người xem sẽ để ý nhiều đến nó).
6. Nên tạo dáng ngọn cây hơi nghiêng về phía trước hướng về phía người xem.
7. Thân cây nên được giữ thon từ dưới lên trên để trông nó như là đang mọc vươn lên, nhưng không được làm thon ngược lại từ trên xuống.
8. Những chồi ghép nên được ghép với số lượng vừa phải để tạo được dáng cây hài hòa, hoặc ghép chúng đủ thấp để không nhìn thấy những mối ghép từ nebari.
9. Uốn thân cây sao cho những điểm uốn trên thân không mang hình “ức bồ câu” (những điểm uốn nên được uốn cong hướng về phía người xem).
10. Nên tạo dáng ngọn cây theo hướng của gốc cây. Độ uốn của cây cần phải được đảm bảo.
11. Không để cây tự mọc ra phía sau. Đây là một trong những qui tắc của tôi và rất khó giải thích vì sao. Nó liên quan đến độ uốn cong của thân cây. Nếu một thân cây tự mọc ra phía sau thì sẽ tạo ra một điểm uốn hình chữ “C”.
12. Đối với những thân cây thẳng bình thường và thẳng không bình thường thì ngọn cây nên được giữ sao cho nó mọc cao hơn gốc cây.
13. Trên những thân cây thẳng bình thường, nếu có quá nhiều điểm uốn hình chữ “S” sẽ làm cho cây trông rất nặng nề mất đi vẻ tự nhiên vốn có của nó.
14. Với những cái cây mọc nhọn hướng lên cao thì những điểm uốn nên được uốn gần nhau (cần để ý đến vị trí của cành cây).
15. Một cây chỉ nên mang một ngọn.
16. Đối với hai thân cây đôi thì nên được tách ra ở chỗ gốc cây, không để cây nào cao vượt lên trên cây nào.




Nhánh cây:
1. Tạo những nhánh cây sao cho chúng không mọc ngang, hoặc không để những nhánh cây mọc đâm ngang thân cây.
2. Trên nhánh không nên để lộ những nút mắt sần (làm cho người xem chú ý đến nó).
3. Nhánh đầu tiên nên được đặt nằm ở khoảng 1/3 chiều cao thân cây tính từ gốc.
4. Còn những nhánh cây được ghép thành công nên để chúng nằm ở những vị trí trong khoảng 1/3 thân cây còn lại tính đến ngọn cây.
5. Nhánh cây cần phải cho chúng mọc ra từ phía bên ngoài của những điểm uốn (để không làm nhánh cây bị phình ra).
6. Đường kính nhánh cây nên được cân đối với thân cây. Những nhánh cây được xem là quá khổ là những nhánh có đường kính dày hơn 1/3 đường kính thân cây.
7. Nếu cho nhánh thứ 1 mọc ở bên trái thì nhánh thứ 2 sẽ để nó mọc bên phải và ngược lại (khi đó nhánh thứ 3 nên để nó mọc phía sau).
8. Nên để những nhánh cây mọc xen kẽ nhau, không nên để chúng mọc song song.
9. Nên giảm bớt kích thước và đường kính của những nhánh cây nếu không thì chúng sẽ trông như là đang leo lên.
10. Nên chừa một khoảng trống đủ rộng giữa những nhánh cây.
11. Nên để những nhánh đầu tiên hay những nhánh thứ 2 (còn gọi là nhánh trái và nhánh phải) hướng về phía trước, phía trung điểm của tầm nhìn để thu hút người xem.
12. Những nhánh thứ nhất, thứ hai, thứ ba nên được để cách với nhánh ở phía sau 120o để tránh trường hợp chúng tự che nhau ở phía sau cây.
13. Trên thân cây, mỗi vị trí chỉ nên tạo một kiểu nhánh, không nên để chúng vừa mang hình bánh xe vừa mang hình nan hoa hay là để những nhánh cây xoắn lại hoặc những nhánh cây thẳng đuộc (vì như thế chúng sẽ tự làm chúng trông rất vô duyên).
14. Nên tạo hình những nhánh cây sao cho chúng tạo thành một hình tam giác lệch với ngọn cây tượng trưng cho trời, góc ở giữa tượng trưng cho con người và góc ở phía dưới tượng trưng cho mặt đất.
15. Nên để những nhánh thuộc lớp thứ 2 mọc xen kẽ trái và phải và cần phải tuân theo những qui tắc chính trong cách sắp nhánh cây, ngoài ra, không để những nhánh cây khác mọc chỉa lên hay chỉa xuống. Như vậy ta sẽ tạo ra được một lớp đệm lá.
16. Để tạo ảo giác cho cây bonsai già, ta để những nhánh phía dưới cây rũ xuống. Những thân cây tươi trẻ thì có nhiều nhánh mọc vươn lên. Với những nhánh ở gần ngọn ta nên tạo dáng sao cho chúng nằm ngang hoặc mọc vươn lên từ khi chúng còn là những nhánh non.
17. Nhìn chung ta nên tạo dáng sao cho những nhánh cây đổ xuống tuân theo các qui tắc dành cho những thân cây thẳng, ngoại trừ thân cây mọc nghiêng.
18. Đối với những cây đôi, không nên để những nhánh cây xen vào giữa các cây vì chúng sẽ đâm ngang vào thân cây. Khi đó những nhánh cây gần phía ngoài các cây sẽ tạo nên một hình tam giác “lá”.
19. Không để những tán lá che khuất “jin”.


Chậu:
1. Cây bonsai nên được đặt sau vạch chính giữa của chậu, và bên trái hoặc bên phải của vạch trung tâm.
2. Độ sâu của chậu phải bằng đường kính thân cây, ngoại trừ những cây có dáng rũ xuống.
3. Nên sử dụng những chậu có màu men thích hợp cho việc tưới tiêu và chăm sóc cây, những màu men đó cần phải hài hòa với màu sắc của hoa.
4. Nên chọn những chậu có chiều rộng gấp 2/3 chiều cao của cây. Với những cây lùn thì chiều rộng chậu phải gấp 2/3 bề rộng thân cây.
5. Kiểu dáng chậu cũng cần phải phù hợp với kiểu dáng của cây bonsai. Chậu hình chữ nhật thì thích hợp với những cây dáng thẳng không uốn éo nhiều, còn với những cây thẳng không bình thường, những cây mà có nhiều điểm uốn trên thân thì chậu hình oval hay hình tròn là thích hợp nhất. Đối với những cây bonsai lớn thì ta nên trồng chúng sâu trong những chậu hình chữ nhật.


Chăm sóc:
1. Cần trộn chung nhiều loại đất vào một chậu, không nên phân ra thành nhiều lớp đất (Đây là qui tắc mới, vẫn sẽ có nhiều tranh cãi).
2. Ta cần bón phân đầy đủ theo nhu cầu của cây (Đây là qui tắc mới, vẫn sẽ có nhiều tranh cãi).
3. Ta nên tưới nước từ trên xuống, tránh để bonsai bị ngập trong nước, vì điều này sẽ cản trở sự tích tụ muối của cây.
4. Ta tăng độ ẩm của cây bằng cách đặt chậu cây vào một khay đựng nhiều đá cuội và nước hay đặt chậu bonsai ở dưới một cái ghế dài ẩm ướt, nhưng không được để sương bám trên cây (Đây là qui tắc mới, vẫn sẽ có nhiều tranh cãi. Vì sương mù làm tăng sự tích tụ muối trên lá, và thực tế thì nó không có tác dụng gì trong việc làm tăng độ ẩm cho cây).
5. Ta cần dọn sạch hết những hạt cát mịn từ bất kì hỗn hợp đất nào, chỉ nên sử dụng những hòn đá thô và nhỏ.
6. Chỉ tưới nước khi nào cây thực sự cần được tưới, không tưới chúng theo một thời khóa biểu cố định nào.
7. Cho cây tiếp xúc nhiều với nhiệt độ môi trường bên ngoài. Chỉ với những cây bonsai nhiệt đới và cận nhiệt đới (với hầu hết các bộ phận) đều thích hợp cho việc để chúng ở trong nhà. Nếu chúng được đặt trong nhà thì phải đảm bảo rằng nhiệt độ môi trường thấp, phù hợp để có thể tạo nên tình trạng tiềm sinh cho cây.


Kết luận
Sách Kỹ thuật trồng ghép Bonsai I của John Naka được xuất bản năm 1973, tại học viện Bonsai California, là phần luận án hay hơn mong đợi trong lĩnh vực “những qui tắc” trồng và ghép bonsai mà tôi đã tìm thấy. Bất kỳ ai đều có thể tạo ra cho mình một cây bonsai đầy sức thuyết phục khi làm theo những qui tắc trên. Khi chúng đã được nghiên cứu kỹ lưỡng thì bạn có thể bắt đầu công việc tạo cho mình một cây bonsai ưng ý, mà không cần phải đắn đo suy nghĩ nhiều khi áp dụng “Những qui tắc” trên là đúng hay là sai.
Tác giả: Brent Walston
Đức Khiêm dịch
Nguồn: evergreengardenworks.com
(Theo www.xipit.com)
2. Cắt tỉa bonsai 
http://www.xipit.com/cay-canh/bonsai/52-cat-tia-bonsai
3. Tạo hình và chăm sóc bonsai 
http://www.xipit.com/cay-canh/bonsai/64-tao-hinh-cham-soc-bonsai
4. Chăm sóc bonsai 
http://www.xipit.com/cay-canh/bonsai/96-cham-soc-bonsai
5. Chăm sóc bonsai trong nhà
http://www.xipit.com/cay-canh/bonsai/120-cham-soc-bon-sai-trong-nha
6. Nghệ thuật tạo tiểu cảnh rừng 
http://www.xipit.com/cay-canh/bonsai/122-nghe-thuat-tao-tieu-canh-rung
7. Cách tạo bonsai Tanuki 
http://www.xipit.com/cay-canh/bonsai/123-cach-tao-bonsai-takuni
8. Phong cách rễ bám đá trong bonsai 
http://www.xipit.com/cay-canh/bonsai/192-phong-cach-re-bam-da-trong-bonsai
9. Tiêu chí đánh giá cây cảnh nghệ thuật 
http://www.xipit.com/cay-canh/bonsai/124-tieu-chi-danh-gia-cay-canh-nghe-thuat
10. Bonsai - Các phương pháp truyền giống
http://www.xipit.com/cay-canh/bonsai/51-bonsai-phuong-phap-truyen-giong

NGƯỜI CHỦ XE TỐT BỤNG...



Nhân đọc bài báo "Cây mất cắp 100 tuổi giá nửa tỉ "đột ngột" tái xuất" trên báo điện tử VTC News về một vụ mất cây hy hữu, làm tôi nhớ lại câu chuyện sau đây do bạn bè chơi cây ở Tam Kỳ kể lại:

Số là ông K có một cây sanh cổ do ông bà để lại, rất đẹp và quý. Nghe đâu đã có người trả giá vài trăm triệu nhưng ông không bán. Do có nhiều người lạ đến xem, hỏi han, ông K rất lo lắng phải canh giữ rất vất vả. Rồi ông đã cho xây tường rào cho khu vườn để bảo vệ cây. Từ khi xây được tường rào chắc chắn, ông tỏ ra hài lòng và việc canh giữ cũng được nới lỏng hơn.
Bỗng một hôm có chiếc xe cẩu tải đi ngang đến gần nhà ông thì bị hỏng máy. Hai người chủ xe mang đồ nghề ra sửa suốt cả ngày vẫn chưa xong. Họ dành phải ở lại, tối ngũ trên xe, ngày lại sửa. Suốt mấy ngày sau, người dân địa phương đã quen đi cái cảnh hai thầy trò người thợ xe cà cục, đóng, gõ, hàn, sửa… xem ra mất nhiều ngày mới có thể sửa xong. Có người lân la hỏi chuyện thì anh chủ xe tỏ ra là người rất niềm nỡ, tốt bụng và thân thiện. Có người thông cảm với họ còn mời về nhà chơi, uống rượu nữa…
Nhưng rồi một sớm thức dậy, ông K hốt hoảng khi phát hiện cây sanh quý đã biến mất. Dưới kia, chiếc cẩu tải cùng với 2 người chủ xe "tốt bụng và thân thiện" cũng... nhẹ cánh bay xa tự bao giờ mà không để lại một lời từ giả.
11/2009
Lê Thạnh

Làng mai Đại Lộc

Không chỉ giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong đời sống văn hóa, cây mai còn đem lại giá trị kinh tế rõ rệt. Hai khu vực chuyên trồng mai là khu 5 và khu 8 thị trấn Ái Nghĩa, huyện Đại Lộc đã minh chứng điều ấy.

Thời điểm này sẽ là quá sớm để nói về sự bung nở của những cánh hoa mai, thế nhưng chúm chím những chiếc búp nõn đã bắt đầu hé ra từ sum suê cành lá trong những khu vườn của các hộ trồng hoa mai ở Đại Lộc.

Huyền thoại cổ mai



Ở miền Nam, mỗi khi Tết đến xuân về, khó có loại hoa nào có thể sánh được với hoa mai. Xung quanh việc chơi mai, săn tìm những cây mai quý, đặc biệt là cổ mai có khối chuyện ly kỳ, thú vị.

Những cây giá trị bằng cả gia tài
Với truyền thống chơi mai lâu đời, ngày nay đất Quảng Nam lưu giữ nhiều cây mai cổ thuộc vào hàng quý hiếm. Nổi tiếng nhất trên các diễn đàn cây cảnh... có lẽ là cây mai được đặt tên rất kêu "Hồn Việt - cổ mai hoa" của nghệ nhân Lê Thạnh, người vùng Ái Nghĩa, Đại Lộc. Cây Hồn Việt - cổ mai hoa được biết đến từ Tết năm 2008, khi chủ nhân ngỏ ý muốn bán cây mai cổ này với giá 340 triệu đồng.