Tác phẩm quý: CỤ MAI DẢO Ở QUẢNG NAM

4 tháng 10, 2011

Tác phẩm quý: CỤ MAI DẢO Ở QUẢNG NAM

Ảnh 03/2014

“Dảo” là một giống mai nổi tiếng có xuất xứ miền nam, rất được ưa chuộng về những đặc tính quý như: hoa sai, lớn, đậm, nhiều cánh…

Thế nhưng điều ít ai biết là ngay tại Quảng Nam, vốn được mệnh danh là quê hương của “Mai đọt xanh” lại đang hiện hữu một số “cụ” mai dảo khá lớn.
Bài viết sau đây giới thiệu một cây như thế...
(Comaihoa - LeThanh)

______________________________________

Xưa kia, vào khoảng thập niên 30 - 40 thế kỷ trước, trên các vùng nông thôn nghèo ở Quảng Nam (như Đại Lộc, quê tôi), vào những ngày năm hết, tết đến đa phần bà con ăn tết vừa đạm bạc, vừa đậm đà với các món ăn truyền thống như nồi bánh tét, sàng bánh tổ, thùng bánh nổ… cùng với vài cành hoa cắm lọ. Chỉ những gia đình thuộc loại quyền quý cao sang lắm may ra mới trồng được cây mai đọt xanh trước nhà. Theo lời các cụ kể lại, lúc bấy giờ, chỉ có các bậc thượng lưu hàng tỉnh mới kiếm được cây mai đọt đỏ từ xứ khác về chơi tết, chủ yếu qua giao thương trao đổi hay quà tặng của quan bạn tỉnh khác mà thôi…

Từ con đường đó, cùng với cây mai đọt xanh truyền thống, hạt giống mai giảo đã âm thầm phát triển ở xứ Quảng. Cách đây mấy năm, báo chí từng đưa tin, tại Đại Lộc, đã có nhiều gia đình khấm khá lên nhờ trồng giống mai dảo chính hiệu này (mà bà con gọi bằng cái tên rất chung là mai hồng diệp, hoặc mai đọt tím), do các đặc tính quý của nó: khỏe, nhanh phát triển, hoa lớn, đậm màu… Và cũng chính con đường này, cùng với tập quán thích trồng cây mai trước nhà (hơn là trồng chậu để chơi) của người Quảng Nam đã để lại nhiều cây mai cổ thụ, to lớn rất giá trị, cả đọt xanh và đọt đỏ, mà ở nơi này, nơi kia ta đã từng được nghe nói đến.

Cây khi còn ở vườn trên Đại Lộc, 2008

Cây mai dảo mà tôi muốn giới thiệu sau đây là “hậu duệ” của một cây có xuất xứ từ miền Nam, tại một gia đình nông dân ở Đại Lộc mà tôi may mắn được sở hữu cách đây gần chục năm (2005). Theo lời của người chủ cũ, cây mai này có tuổi khoảng hơn 40 năm, được trồng từ hạt của một cây mai chậu. Như vậy, tính đến nay cây có khoảng hơn 50 năm tuổi.

Cây được vào chậu đã tròn 10 năm, có sức sống khá khỏe. Thế trực - nghiêng - lắc điệu đà. Chiều cao tính từ mặt chậu khoảng 2,7 mét. Hoành (van) gốc, tại cổ rễ khoảng 95-100 cm. Bộ gốc rễ nở đều, chưa khoe hết tiềm năng. Thân chính có độ "côn - gút" đều và đẹp. Thân lớn là thế nhưng toàn bộ cây chỉ có một vài vết cắt nhỏ, đang được kéo da liền lặn. Bộ chi cành phân bổ đều đặn từ gốc lên đến ngọn. Mỗi chi (cành) chính đều là mầm nguyên bản mọc từ thân (không ghép) được uốn sửa tạo hình sớm nên rất chuẩn, tất cả đều đã thành thục và to bằng cỡ tay cầm xe máy. Lá của cây mai này tương đối nhỏ, chiều dài của chiếc lá lớn nhất mùa sinh trưởng mạnh cũng không quá 10 cm, nên tương tác rất hài hòa vời những bộ phận khác.

Đặc biệt là hoa có đầy đủ đặc tính của giống mai dảo chính hiệu: Có từ 8-12 cánh, cánh hơi dún, dày, sít, màu vàng đậm, có mùi hương thơm đặc trưng khi nở rộ. Nụ hoa sắp nỡ có kích thước lớn và màu xanh đậm. Mỗi chùm có từ 8 đến hơn 10 nụ hoa.

Hoa có từ 8-12 cánh, dún, đậm...
(Ảnh hoa chụp Tết Nhâm Thìn -2012)

Cây có thời gian gần hơn 6 năm được chăm sóc ở Đại Lộc. Đến giữa năm 2011, cây mới được di chuyển về Tam Kỳ và từ đó tôi có điều kiện hơn để dành cho cây sự chăm chút, yêu thương của mình.
Vào sau mùa hoa Tết Nhâm Thìn (2012) tôi mới có điều kiện để nghiên cứu nguồn gốc di truyền của cây mai này. Sau quá trình cất công tìm hiểu trên nhiều nguồn tài liệu khác nhau, đối chiếu với các đặc điểm cây đang có, kể cả việc tham khảo ý kiến các chuyên gia giỏi về dòng mai dảo như anh Đ.V. Lô (Bến Tre), anh C.H.Minh (Thủ Đức), cuối cùng tôi cũng xác định được đích thị đây là một "Cụ Dảo" chính tông. (theo anh C.H.Minh thì đây là loài dão bầu Tân Châu)

Thời gian qua, đã có nhiều anh em chơi cây từ phía nam khi có dịp đi ngang Tam Kỳ ghé thăm tôi. Đa phần những anh em yêu quý cây hoa mai truyền thống đều rất lấy làm thích thú khi tiếp cận với "Cụ Mai dão" có kích thước và dáng dấp đẹp đang tọa lạc tại 25, Cao Thắng, P. An Xuân, TP Tam Kỳ...

Xin trân trọng giới thiệu với các bạn.

Lê Thạnh - Comaihoa